Reszel - ciekawostki historyczne
Historia
English versionPowstanie grodu datuje się na rok 1241, kiedy to Krzyżacy założyli drewnianą strażnicę.
W latach 1254 - 1354 na Warmii powstało dwanaście miast, między innymi Lidzbark Warmiński, Olsztyn i Reszel , który prawa miejskie uzyskał w 1337 r. (o akcie lokacyjnym) Po bitwie pod Grunwaldem w Reszlu gościły wojska króla Władysława Jagiełły.
Reszel po 50 latach istnienia miał duży gotycki kościół (w latach 1475 - 1503 przebudowany), zamek biskupi (budowa 1350 - 1401), ratusz, składy towarowe, klasztor, szpital, wodociąg oraz mury obronne. Był drugim pod względem zamożności i znaczenia miastem Warmii.
W latach 1472 - 1479 toczył się konflikt o obsadę biskupstwa warmińskiego. Po wojnie tej miasto znów zaczęło się rozwijać. Narastający konflikt polsko - krzyżacki doprowadził do wybuchu w 1519 roku kolejnej wojny. W 1520 roku Król Zygmunt Stary obsadził zamek w Reszlu załogą 400 Czechów, którzy ograbili okolice miasta. W tym samym roku na przedmieściach miasta odbyła się bitwa z Tatarami.
Pokój na około sto lat zapanował po podpisaniu hołdu pruskiego w 1525 roku. W XVI wieku rozwijało się rzemiosło. Następne stulecia rozsławiły miasto z warsztatów snycerskich, rzeźbiarskich, kowalskich i złotniczych.
Wojny ze Szwedami i zarazy zahamowały rozwój miasta. W latach 1654 i 1710 Reszel znalazł się w rękach nieprzyjacielskich. W latach 1602, 1609, 1610 - 1620, 1628 - 1629, 1656 - 1658, 1705, 1709 - 1710 mieszkańców miasta nawiedzały epidemie. Podczas ostatniej epidemii dżumy w całym mieście zmarło ponad 1000 osób. Po przejściu Warmii, pod panowanie polskie rozpoczął się ponownie rozkwit miasta. Zmienił się skład ludności, przybyło tu dużo Polaków przede wszystkim chłopów.
W 1632 roku jezuici założyli kolegium. Było to tzw. studium niższe przygotowujące kandydatów do słynnego już studium wyższego w Braniewie. Pierwszy rozbiór Polski w roku 1772 spowodował, że Reszel stał się miastem pruskim. Wówczas Reszel liczył 3.030 mieszkańców. Był trzecim miastem na Warmii pod względem liczby mieszkańców po Braniewie i Lidzbarku. Np. Olsztyn w tym czasie zamieszkiwało 1770 mieszkańców.
W 1773 roku został wybrany pierwszy pruski burmistrz.
W wyniku przyłączenia Warmii do Prus rozszerzyły się jej kontakty handlowe z takimi krajami jak: Francja, Hiszpania czy Włochy. Szczególnie silnie rozwinął się handel zbożem i suknem. Przyczyniło się to do bogacenia mieszczan. Pod koniec XVIII wieku proboszczem w Reszlu był Marcin Krasicki. Często odwiedzał go brat, biskup warmiński Ignacy Krasicki. Proboszcz rezydował w starej plebanii znajdującej się między zamkiem a kościołem. Tam też odbywały się spotkania rodzinne. Bracia interesowali się wykopaliskami. W 1781 roku znaleźli oni starożytną urnę z popiołami.
Rok 1811 nie przyniósł miastu chluby. Wykonano wówczas jeden z ostatnich w Europie wyroków sądowych, skazania oskarżonego na śmierć przez spalenie na stosie.
22 VI 1808 roku sąd miejski skazał Barbarę Zdunk podejrzaną o podpalenie. Ogień pochłonął sześć domostw i dwoje ludzi. Sprawa nie była jednak zupełnie jasna i przeszła przez wszystkie instancje sądownictwa pruskiego. Z aktami zapoznały się Izba Sprawiedliwości w Królewcu, minister sprawiedliwości w Berlinie, w końcu sam król pruski. Ostateczny wyrok zapadł w Królewcu, 21 VIII 1811 roku i był to wyrok śmierci. Barbarę Zdunk stracono.
Od 1945 roku Reszel powrócił do Polski i szczęśliwie trwa do dziś. Na początku w powiecie Biskupiec, później już tylko w województwie olsztyńskim, a obecnie w powiecie kętrzyńskim i województwie warmińsko - mazurskim.
LITERATURA
- Reszel - Święta Lipka - Mrągowo, Olsztyn 1953, Pojezierze
- 300 miast wróciło do polski,Informator historyczny 960 - 1960, Warszawa 1960, PAX
- Rozwój przestrzenny miasta Reszel , Komunikaty Mazursko - Warmińskie 1962 nr 2, Olsztyn
- Zamki Pokrzyżackie, biskupie i kapitulne województwa olsztyńskiego, Opracowanie B. Paprockiego, Olsztyn 1961, Pojezierze
- W cieniu samotnych wież,W. Ogrodziński, Olsztyn 1962, Pojezierze
- Miasta polskie w tysiącleciu,t. 2, Wrocław 1966, Ossolineum
- Zamek Reszelski , pod red. T. Ostojewskiego, Olsztyn 1966, Pojezierze
- 600 Jahre Rössel,Poschmann Adolf, Bilder aus alter und neuer Zeit, Rössel 1937
- Reszel z dziejów miasta,Mojzych - Rudnowska Sława, , Olsztyn 1978, Pojezierze
- Dzieje Warmii i Mazur w zarysie, praca zbiorowa pod red. Jerzego Sikorskiego i Stanisława Szostakowskiego, Warszawa 1981
REKLAMA
opublikowano: 2000-10-10, © Krzysztof Majcher,
884
Komentarze
Od 1945 roku Reszel powrócił do Polski i szczęśliwie trwa do dziś, koniec histrii po 1945! Nieprawda, urodziłem się w Reszelu /szpitalu/ w 1952r.
Z przyjemnością i podziwem dla bogatej historii oraz malowniczej scenerii Państwa Miasta przeczytałem niniejszy artykuł. Tym bardziej zszokowały mnie terminy historyczne jakie się tam pojawiły ( mam nadzieję,iż w intencji rodzimego autora -bezwiednie....). Stąd pierwszy raz dowiedziałem się, iż;
1/ Hołd Pruski z 1525 r. to "układ ! krakowski",
2/ Pierwszy rozbiór Rzeczpospolitej z 1772 r. to "wydarzenia.... z 1772 r.".
Pozostaję z nadzieją na Państwa zrozumienie i próbę skorygowania tekstu w podniesionych przeze mnie fragmentach. Historia Państwa Miasta jest tak dumna jak dzieje naszej Rzeczpospolitej i przekazywanie jej następnym pokoleniom bez zbędnych ogólników i zatajeń to gwarancja ciągłości historycznej bez zakłamań.
Z Wielkanocnymi życzeniami dla Reszelan - AG
Domniemam, że jest pan specjalistą w tej dziedzinie i jako specjalista zaleca stosowanie takiej a nie innej terminologii. Być może ma pan rację, chociaż ja, a ni nikt inny, nie zwrócił na to uwagi przez 12 lat. Ponieważ nie jestem znawcą historii nie będę polemizował. Mam nadzieję, że wprowadzone poprawki, wg pana zaleceń, usuwają zbędne ogólniki i zatajenia historii.
"Rodzimy autor"
Jako była reszelanka często zaglądam na stronę Reszla. Wyjechałam bardzo dawno temu a mimo to sentyment tak duży że w dalszym ciągu mówiąc "u nas" mam na mysli Reszel. Kto wie..może kiedyś wrócę
Biskupiec jest z 1395 i jest najmłodszym miastem na Warmii czyli dwunastym :) - odnośnie pierwszego zdania na stronie.
Często odwiedzał go brat, biskup warmiński Ignacy Krasicki. Proboszcz rezydował w starej plebanii znajdującej się między zamkiem a kościołem. Tam też odbywały się spotkania rodzinne. Bracia interesowali się wykopaliskami. W 1781 roku znaleźli oni starożytną urnę z popiołami.
Bardzo proszę o źródło tej informacji. Biskup Krasicki jako domorosły archeolog - to bardzo ciekawy wątek....Pozdrawiam
ostatnie artykuły z tego działu:
- Reszel widziany oczami turysty i podróżnika
- Książki pasjonatów historii Reszla i okolic
- Reszel – jedno z najpiękniejszch miasteczek w Polsce
- Sekrety reszelskiej historii
- Czy w podziemiach reszelskiego kościoła są skarby?
- „Badanie dawnych dzwonów...” - po prelekcji
- Zaproszenie
- Tylko projekt kończymy a nie działania...
- „Ocalmy od zapomnienia”
- Co się dzieje z kapliczkami?
- dalej...
