Dawny klasztor sióstr Katarzynek w Reszlu

W zachodniej części placu kościoła Świętych Piotra i Pawła znajdują się budynki dawnego klasztoru sióstr Katarzynek. Zakon ten powstał w XV wieku a pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1450 roku i zamieszczona jest w "Księdze Parafialnej". Siostry Katarzynki sprawowały opiekę nad chorymi i wyrabiały świece woskowe dla kościołów.

Budynek klasztorny stał przy cmentarzu przykościelnym. Posiadał dwie kondygnacje - na piętrze znajdowały się cele klasztorne mogące pomieścić około 12 sióstr, na parterze zaś znajdowała się przestronna izba i komórka. Budynek był podpiwniczony.

W 1601 roku wybudowano nowy budynek klasztorny na starych fundamentach mogący pomieścić 20 sióstr. Po reformie w latach 80 - tych XVI wieku zakonnice oprócz zajmowania się chorymi szyły, haftowały i prały szaty liturgiczne i nakrycia na ołtarze a także zajęły się edukacją dziewcząt prowadząc dwuklasową szkołę. Przy klasztorze siostry uprawiały ogród, który należał przedtem do Augustynian. Po przybyciu do Reszla Jezuitów musiały go zwrócić, ale w zamian za to otrzymały nowy ogród przy ul. Burgerstrasse. W XVII wieku siostry otrzymały także 3 łany ziemi w Mnichowie i łan pola miejskiego na własny użytek.

W 1732 roku z inicjatywy matki przełozonej Anny Pompeckiej przebudowano budynek klasztorny. Część główna klasztoru opierała się na miejskim murze obronnym i sąsiadowała ze szkołą parafialną (obecnie plebania). Budowę drugiej, mniejszej części klasztoru rozpoczęła matka przełożona Magdalena Sierakowska w 1743 roku w miejscu starej budowli klasztornej, która rozebrano. Całość zabudowań klasztornych składał się więc z głównego domu zakonnego, skrzydła gospodarczego oraz skrzydła, w którym znajdował się spichlerz i stajnia.

Wielki pożar Reszla z 1806 roku nie oszczędził budynku klasztornego. Magistrat królewski korzystając z okazji chciał zlikwidować konwent sióstr przenosząc je do Lidzbarka a na miejscu klasztoru wybudować kamienice mieszkalne. Wobec zdecydowanego oporu sióstr rozpoczęto odbudowę klasztoru. Do tego czasu siostry zamieszkiwały budynek pralniany w ogrodzie i kamienicę przy ulicy Burgerstrasse.

Odbudowa klasztoru nastąpiła w 1810 roku. Prace budowlane przebiegały etapowo: najpierw wybudowano pomieszczenia dla sióstr aby mogły w nich swobodnie zamieszkać, potem dopiero wzniesiono piętro i przykryto budynek dachem. W 1814 roku klasztor został ukończony. W latach 1818 - 1822 wybudowano skrzydło południowe z przeznaczeniem na kaplicę oraz postawiono nowy, trzypiętrowy budynek szkoły parafialnej. W trzyklasowej szkole uczyło się około 80 dziewcząt.

W 1859 roku przy pomocy finansowej biskupa wybudowano trzecie skrzydło zachodnie, o trzech kondygnacjach, z wyłącznym przeznaczeniem na szkołę. Z kolei w dotychczasowym skrzydle szkolnym podniesiono dach i utworzono w nim nowa kaplicę z drewnianym stropem i strzelistymi oknami. Kaplica została poświęcona 25 września 1860 roku przez archiprezbitera Borowskiego. Dotychczasowa kaplicę przeznaczono na zakrystię.

Kolejna faza rozbudowy klasztoru Katarzynek nastąpiła w 1869 roku kiedy to przedłużono skrzydło południowe ciągnące się wzdłuż muru obronnego. Umieszczono w nim szkołę miejską, trzyklasowe liceum dla dziewcząt, które otwarto 4 października 1870 oraz szpital. Szkoła posiadała pensję na 25 dziewcząt. Szpital zaś otworzono 19 marca 1870 roku w dzień świętego Józefa, który został obrany patronem tegoż szpitala. W 1892 roku szpital otrzymał przybudówkę, która w drodze przebudowy z lat 1928 - 1929 została wyposażona w dwie sale operacyjne, oddział rentgenologiczny, elektroterapię i pomieszczenia do masażu. W 1930 roku po wyburzeniu resztek muru obronnego wybudowano oddział zamknięty na 20 pacjentów. Przyległy do szpitala teren, znajdujący się w dolinie Izery został uporządkowany w formie tarasów, zadrzewiony i przekazany na własność szpitalowi (obecnie Park Miejski).

XIX wiek nie sprzyjał działalności reszelskich Katarzynek. Prowadzona polityka Kulturkampfu pozbawiła siostry prowadzenia szkół i pensji zamykając je. Siostry nie poddały się jednak i zaczęły prowadzić miejscową instytucje charytatywna. W 1894 roku zezwolono siostrom na ponowne uruchomienie szkoły, potem szpitala. Z kolei w 1907 roku siostry zakonne otworzyły przedszkole w klasztornym budynku. W czasie I wojny światowej siostry Katarzynki niosły pomoc medyczną rannym żołnierzom bez względu na ich narodowość. Po wojnie, w 1928 roku kaplice klasztorna odremontowano.

Rozbudowany budynek klasztorny oraz szpital istnieją do dziś. Klasztor zajmują siostry Misjonarki Świętej Rodziny, zaś w szpitalu znajduje się Ośrodek paliatywno - opiekuńczy oraz hospicjum. Klasztor zbudowany jest z cegły na planie prostokąta, pozbawiony cech stylowych, otynkowany z dachem siodłowym. W chwili obecnej przechodzi gruntowny remont.

Opracowane na podstawie:

1. A. Poschmann, 600 Jahre Rössel. Bilder aus alter und neuer Zeit, Rössel 1937.
2. Monumenta Historiae Warmiensis, Bd 13/1: Das Röseler Pfarrbuch. Aufzeichnungen der Kirchenväter an der Pfarrkirche zu Rösel in den Jahren 1442 - 1614, hrsg. G. Matern, Braunsberg 1937 (Księga Parafialna)
3. S. Mojzych - Rudowska, Reszel, [ w: ] Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, pod red. W. Korycka, Olsztyn 1969.
4. I. Janosz - Biskupowa, Rozwój przestrzenny miasta Reszla, komunikaty Mazursko - Warmińskie, nr 2 (72), 1961.

REKLAMA

opublikowano: 2006-06-18, © Julia Gładych,

6753

ostatnie artykuły z tego działu:

• Reszel widziany oczami turysty i podróżnika
• Książki pasjonatów historii Reszla i okolic
• Reszel – jedno z najpiękniejszch miasteczek w Polsce
• Sekrety reszelskiej historii
• Czy w podziemiach reszelskiego kościoła są skarby?
• „Badanie dawnych dzwonów...” - po prelekcji
• Zaproszenie
• Tylko projekt kończymy a nie działania...
• „Ocalmy od zapomnienia”
• Co się dzieje z kapliczkami?
• dalej...