Reszel - Park Miejski

W wąwozie polodowcowym

Park Miejski w Reszlu położony jest w południowej i północno - wschodniej części miasta. Pierwsze zapiski o istnieniu Parku sięgają czasów zaborów pruskich i rządów cesarza Wilhelma II. Powstanie Parku wiązało się ściśle z zagospodarowaniem wolnej przestrzeni wąwozu polodowcowego. Park stanowić miał również funkcje rekreacyjną, którą spełnia do dzisiejszego dnia.

Roślinność

Roślinność Parku reprezentowana jest przez młodą szatę roślinną, stale poddawaną wpływowi człowieka. Najstarsze okazy drzew liczą około 90 - 80 lat i stanowią żywy pomnik upamiętniający lata młodości Parku. Większości to drzewostan młody, którego wiek datowany jest na około 60 - 40 lat. Szata roślinna jest jednym z najważniejszych składników środowiska przyrodniczego Parku Miejskiego w Reszlu. Jej aktualny stan stanowi wypadkową przemian naturalnych oraz zaznaczającego się ciągle wpływu działalności człowieka. Prowadzona gospodarka drzewna prowadzi do usunięcia drzewostanu uszkodzonego lub zagrażającego bezpieczeństwu odwiedzających. Brak natomiast zabiegów mających na celu renowacje najstarszych okazów drzew.

Drzewa i krzewy

Roślinność Parku Miejskiego wykazuje mieszany typ szaty roślinnej o charakterze leśno - parkowym. Typu leśnego doszukiwać się można na zboczach wąwozu Parku. Na tym obszarze występuje przede wszystkim grab zwyczajny (Carpinus betulus) o szerokiej koronie i białoszarej korze. Jego szeroka skala ekologiczna związana jest z małymi wymaganiami świetlnymi w stosunku do innych drzew porastających ten sam obszar. Ponadto występują liczne gatunki wiązów takich jak: wiąz górski (Ulmus glabra), wiąz polny (Ulmus minor) oraz wiąz holenderski (Ulmu xhollandica) będący często wielokrotnym mieszańcem wymienionych wyżej gatunków wiązów. Rzadziej występującymi gatunkami są: brzoza brodawkowata (Betula pendula), kasztanowiec zwyczajny (Aesculus hippocastanum) oraz klon zwyczajny ( Acer platanoides) i klon jawor (Acer pseudoplatanus), częściej spotykane na obszarze o charakterze parkowym.

Sporadycznie spotkać można jesion wyniosły (Fraxinus exelsior), lipę drobnolistną (Tilia cordata), lipę szerokolistna (Tilia platyphyllos), oraz cztery gatunki drzew iglastych: świerk pospolity (Picea abies), sosnę zwyczajną (Pinus silvestris), sosnę wejmutkę (Pinus strobus) oraz modrzew europejski (Larix decidua). Modrzew europejski jest jedynym przedstawicielem drzew iglastych na terenie Polski, który na okres zimowy pozbawiany jest igieł. Sosna zwyczajna w odróżnieniu od sosny wejmutki wykazuje większa wrażliwość na długotrwałe mrozy, przez co jej zasięg występowania związany jest ściśle z minimalnymi rocznymi temperaturami powietrza. Ponadto oba wymienione gatunki sosen różnią się między sobą pokrojem korony oraz wielkością i wyglądem szyszki. Szyszka sosny wejmutki jest dłuższa i punktowo pokryta żywicą. W Polsce sosna wejmutka obok daglezji (Pseudotsuga sp.) jest najczęściej spotykanym hodowlanym "egzotem" iglastym.

Roślinność o charakterze parkowym to w szczególności klon zwyczajny (Acer platanoides), klon jawor (Acer pseudoplatanus), oraz liczne egzemplarze wierzby białej (Salix alba), nazywanej potocznie "wierzba płaczącą". Spotykamy również jesion pensylwański (Fraxinus pensylvanica), dąb szypułkowy (Quercus robur), dąb bezszypułkowy (Quercus petrea), leszczyną pospolitą (Corylus avellana) wraz z olszą czarną (Alnus glutinosa). Charakteryzuje się ona dużą trwałością drewna pomimo zanurzenia w wodzie. Ciekawym faktem jest, że budowle Wenecji zostały ustawione na palach tego gatunku olszy.

Rośliny bagienno - szuwarowe

Na terenie Parku Miejskiego wyróżniamy również grupę roślin bagienno - szuwarowych. Zbiorowisko takie na terenie Parku zostało zdominowane przez mannę mielec (Glyceria maxima) oraz trzcinę pospolitą (Phragmites communis), wykorzystywaną w przeszłości do pokrywania dachów strzechą. Obszar ze stagnująca wodą stwarza również dogodne warunki do rozwoju jeżogłówki gałęzistej (Sparganium erectum), pałki szerokolistnej (Typha latifolia).

Zapylane przez... ślimaki

Tereny wilgotne i podmokłe reprezentują bogactwo gatunkowe. Jedną z ciekawszych roślin preferujących takie warunki siedliskowe jest sadziec konopiasty (Eupatorium cannabinum) nawiązujący wyglądem liści do konopi indyjskich. W odróżnieniu od swojej krewniaczki nie zawiera środków narkotyzujących. Wczesną wiosną obserwować można brudnoróżowawe kwiatostany pojawiające się przed rozwojem liści. Jest to lepiężnik różowy (Petasites hybridus), którego liście w okresie pełnej wegetacji osiągają do 1,5 metra długości i 60 centymetrów szerokości. Dawniej roślina ta stosowana była jako środek leczniczy przeciwko dżumie.

Bezpośrednie sąsiedztwo płynącej rzeki Sajny upodobała sobie bardzo ciekawa roślina, pojawiająca się na początku wiosny. Jest nią śledziennica skrętolistna (Chrysosplenium alternifolium) o żółtozielonych liściach. Fenomen zainteresowania stanowi fakt, że jest jedną z niewielu roślin na terenie Polski zapylaną przez ślimaki.

Rośliny ozdobne

Odrębną grupę roślin występującą na obszarze Parku Miejskiego stanowią rośliny ozdobne, wprowadzone w celach wizualnych. Grupą tą w przeważającej części są krzewy o zróżnicowanych strukturach wegetatywnych. Najliczniej występują one w części parkowej i skupione są wzdłuż traktów spacerowych.

Spotkać możemy takie gatunki jak: śnieguliczka biała (Symphoricarpos albus) o kulistych lub jajowatych owocach długo utrzymujących się na gałązkach i dobrze widocznych zimą, dereń biały (Cornus alba) o całorocznie bordowoczerwonych pędach, preferujący gleby wilgotne i pełne nasłonecznienie, całkowicie odporny na mrozy, trzmielinę pospolitą (Euonymus europeus) obecnie ustępującą z terenu Parku z powodu niedostatecznego nasłonecznienia i zmieniających się właściwości fizyko - chemicznych gleby terenu występowania oraz jaśminowiec wonny (Philadelphus coronarius).

Ponadto na uwagę zasługują pojedyncze egzemplarze metasekwoii chińskiej (Metasequoia glyptostroboides). Okazy występujące w Parku Miejskim w Reszlu są prawdopodobnie jednymi z pierwszych nasadzeń hodowlanych zlokalizowanych na terenie Polski. Niemałe bogactwo roślin celowo wprowadzonych, obserwujemy na granicy obszaru Parku i terenów trawiastych. Związane jest to niewątpliwie z układem sprzyjających warunków świetlno - glebowych oraz celowych lub przypadkowych zawleczeń dokonanych przez człowieka. O takim układzie świadczą między innymi okazy buka zwyczajnego (Fagus silvatica) znajdującego się w różnych częściach Parku, który w Polsce osiąga północno - wschodnią granicę występowania.

Obserwujemy również występowanie dębu czerwonego (Quercus rubra), klonu srebrzystego (Acer saccharinum), robini białej (Robinia pseudoacacia) potocznie zwanej akacją, olszy szarej (Alnus incana), głogu jednoszyjkowego (Crataegus monogyna) czy wierzby iwy (Salix caprea) będącej symbolem Wielkanocy.

Po plantach kwiatowych

Obok licznych drzew i krzewów ozdobnych spotykamy rośliny zielne będące pozostałością po dawnych plantach kwiatowych. Nieliczne z nich podobnie jak wyżej wymienione rośliny drzewiaste została wprowadzona przez przypadek.

Na terenie Parku datuje się kilka ciekawych roślin ogrodowych i typowo leśnych. Na początku wiosny obserwujemy występowanie śnieżyczki przebiśnieg (Galanthus nivalis) będącej pierwszym źródłem pożywienia dla owadów zapylających, następnie zawilca gajowego (Anemone nemorosa), którego nasiona rozsiewane są przez mrówki, złoci żółtej (Gagea lutea), orlika pospolitego (Aquilega vulgaris), przylaszczki pospolitej (Hepatica nobilis), barwinka pospolitego (Vinca minor), narecznicy samczej (Dryopteris filix - mas).

Prawnie chronione

Wśród licznych gatunków roślin zlokalizowanych i opisanych na terenie Parku wymienić należy gatunki prawnie chronione.

Są to między innymi: śnieżyczka przebiśnieg (Galanthus nivalis), barwinek pospolity (Vinca minor), orlik pospolity (Aquilega vulgaris) oraz bluszcz pospolity (Hedera helix). Bluszcz jest zimozielonym pnączem, wspinającym się za pomocą korzonków przybyszowych. Ciemnozielone, skórzaste, połyskujące liście mają rożne kształty, np. na pędach kwitnących są jajowate lub romboidalne, a na pędach płonnych 3 -5 klapowe. Gdy roślina osiąga określony wiek lub wyrasta ponad swoją podporę, wykształca odgałęzienia, które się już nie pną, lecz odchylają od podpory i wypuszczają okrągłe liście. Dopiero wówczas bluszcz kwitnie corocznie. Małe żółtawozielone lub białawe kwiaty są zebrane w gęste, półkoliste baldachy. Łatwo je przeoczyć, ponieważ są niepozorne i zakwitają w porze, w której kwiatów zwykle się nie oczekuje, tj. we wrześniu i październiku, a nawet w listopadzie. Niejadalne, gorzkie owoce - niebieskoczarne, kuliste jagody mniej więcej o rozmiarach ziarna grochu - dojrzewają wiosna następnego roku.

Plany na przyszłość

Roślinność rzeczywista obszaru Paku Miejskiego w Reszlu przedstawia się jako zespół zróżnicowanej flory pod wieloma względami. Czynnikiem determinującym występowanie wielu z nich są warunki siedliskowe oraz silnie zaznaczona działalność człowieka. Najważniejszym incydentem wpływu antropopresji są niewątpliwie celowe działania gospodarcze takie jak nasadzenia dokonane w przeszłości oraz obecne oddziaływanie społeczne. Park Miejski w swojej różnorodności zasługuje na szersze opracowanie botaniczne przewidziane w przyszłości oraz popularyzacje jego walorów na tle zarówno miasta jak i wyższych jednostek administracyjnych.

REKLAMA

908

dodaj komentarz